Μετωνυμόπολη

Λουλουδάτη Τιμωρία

Παρακολουθώντας με ποιες τεχνικές επιχειρείται να μετατραπεί
η οργή των πολιτών
η πικρία των σκεπτόμενων
η απογοήτευση των εργαζόμενων
η απόγνωση των συνταξιούχων
η ανασφάλεια των γονέων
ο εφιάλτης των αίφνης αφυπνισμένων νέων
η τύψη των εκλογέων το πάλαι και πρόσφατα
σε εθνικό σάλπισμα και παραλήρημα με το φρύδι υψωμένο απέναντι στους "κακούς" και "δύσπιστους" ξένους, ενώ το αντίστοιχο χέρι εκτείνεται ψωμοζητώντας,
νιώθω ότι δεν απομένει και πολύς καιρός για στερεότυπα και λόγο στρογγυλό που ταιριάζει σε αμφιθέατρα νομαρχιών. Πόσο ιδιώνυμο αδίκημα να γίνει πια το γιαούρτωμα;
Ο ξένος Τύπος δημοσίευε αυτόν τον καιρό γελοιογραφίες για το πώς ο πρόεδρος της Ε.Ε. Herman Van Rompuy (εκείνος που χαρακτηρίστηκε από Βρετανό ευρωβουλευτή χαρισματικός όσο κι ένα σφουγγαρόπανο) μπαίνει με φαράσι και σκούπα να συμμαζέψει τα σπασμένα πιάτα μετά το "Ελληνικό Πάρτι". Αφού ο λόγος το έφερε, ποτέ δεν ήμουν μέτοχος σε πάρτι ελληνικό, εκτός κι αν συνέβη ανεπαισθήτως.
Η ευτέλεια των ανθρώπων φαίνεται κυρίως στην ευτέλεια του λόγου. Όχι τόσο του λόγου αυτών που αγορεύουν, γιατί αυτοί κάνουν καλοπληρωμένο επάγγελμα. Φαίνεται κυρίως στην ανοχή εκείνων που ακροώνται. Ο λόγος περί θυσίας κι εθνικής συνευθύνης, τα παίγνια με τον πατριωτισμό, όλα αυτά είναι κατεξοχήν συνηθισμένα. Στην Ελλάδα μάλιστα χρησιμοποιήθηκαν επί πολύ κι από πολλούς. Ο εθνικός λόγος είναι διαβρωτικός: διαβρέχει πολλά επίπεδα εκφοράς. Αισθηματοποιεί και συσκοτίζει. Κάτω από τη γαλανόλευκη πάλι θα σπρωχτούν όσα δε βολεύουν ενόχους. Κι από το "κρύψε-κρύψε" και "μετονόμασε ό,τι προλαβαίνεις" ξεπέρασε η απωθημένη σκόνη το ύψος του Ολύμπου. Φευ, όχι κι η αξιοπρέπεια και η συνείδηση των υπευθύνων.

Δεν ξέρω πια

Ας είναι καλά ο ερανιστής που έφτιαξε το σύντομο βίντεο κι "ανέβασε" τη φωνή του Ιωάννου. Κι ας είναι ακόμα καλύτερα, γιατί φαίνεται ότι ξέρει περί ποιας πόλης πρόκειται και περί ποιου ανθρώπου. Δεν είναι πάντα προς το συμφέρον της αρμονίας ανάμεσα στην αυθαίρετη εικονοποιία της προσωπικής ανάγνωσης και την αιτιολογημένη αγάπη προς το δημιουργό η καταγραφή και το μοίρασμα της φωνής. Πολλές φορές το διαπιστώνει αυτό κανείς: Κάποτε αλλάζουν και οι μόδες στην απαγγελία. Το νιώθω με τις αναγνώσεις του Βάρναλη, για παράδειγμα. Μα είναι η ίδια αυτή πεπαλαιωμένη τέχνη που κάνει τον Παλαμά θαυμαστό. Άλλοτε είναι ο θόρυβος του περιβάλλοντος χώρου, όπως στις αναγνώσεις του Σινόπουλου. Όμως εδώ δεν ισχύουν αυτά. Ο Γιώργος Ιωάννου δεν ακούγεται αλλιώτικος απ' ό,τι τον φαντάστηκε ο αναγνώστης, έτσι όπως στρώνει το μονοπάτι του κειμένου. Βοηθάει η εξομολόγηση, η πρόχειρη συγκάλυψη των περιστάσεων. Το κόμπιασμα σ΄ένα δύο σημεία μοιάζει αναμενόμενο ή και γνέψιμο προς τον αφηρημένο. Ποιος δεν ανακόπτει τη σπορά των λέξεων όταν, σημειώνοντας σ'ένα χαρτί, στο ημερολόγιο ή στο άσχετο τετράδιο το ξετύλιγμα μιας μέρας, διαπιστώνει πως η γραμμή που αφήνουν τα δάκτυλα είναι σαν τα ψίχουλα του Κοντορεβυθούλη προς μιαν άλλη ερμηνεία, μια άλλη αποτίμηση του αχνού σημαδιού μας;
Ο χρόνος έχει την υγρασία του. Στην ύπαιθρο φτάνει σε φυσικούς ταμιευτήρες, υπόσχεται έναν κύκλο φυσικό. Και στις πόλεις, στις ελληνικές πόλεις, χάνεται το ακριβό νερο, κυλάει, παρασέρνει τα σκόρπια ράκη των βιαστικών υπνοβατών. Αν βρει δρόμο, τα εξαφανίζει, αν δε βρει, τα αφήνει να λιμνάζουν και να εκμυστηρεύονται... Η βροχή μας ξεπλένει, η ομίχλη μας κρύβει κι ύστερα αυτά τα χαμένα νερά, όταν στεγνώσουμε, θα εμφανίζονται πότε πότε σα σταλαγματιές κάποια απροσδόκητη μέρα, σε κάποιο απρόσμενο όνειρο όπου μια βρύση έσπασε και φτιάχνει τη λίμνη Αράλη της ψυχής, της στενεμένης. Έβρεξε κι εδώ πολύ, τρεις μέρες χωρίς σταματημό. Έρρεαν μαύρα νερά. Έπεσε και αυτό το ιδιόρρυθμο χιόνι της ερήμου για λίγα λεπτά της ώρας: σα μαργαριτάρια από παλιομοδίτικη μπιζουτιέρα.