Περί βιογραφίας

Περί βιογραφίας (1)
    
     Είναι σωστό το παλαιό και τελεσίδικο "έχουν τα βιβλία τη μοίρα τους". Το λέω έχοντας χειροπιαστό παράδειγμα μια επιτυχημένη αποτυχία: ολοκληρώνω με μεγάλη αγωνία για το τελευταίο κεφάλαιο την ανάγνωση βιογραφικής μελέτης πάνω στο έργο του Παζολίνι. Δεν κρύβω ποτέ, σαν έρθει ο λόγος, τη λατρεία μου για το κινηματογραφικό έργο του. Από τη λογοτεχνική παραγωγή του ξέρω λιγότερα. Πάντως το Amado mio με είχε συγκλονίσει στον καιρό της ελληνικής κυκλοφορίας του. Πίσω στη βιογραφία. Η μετάφραση του Προκόπη Σοφρά είναι μετρημένη και στρωτή, δε δυσχεραίνει την ανάγνωση του κειμένου του Ρενέ ντε Σεκατύ, ο οποίος υπήρξε κι εκείνος μεταφραστής έργων του Παζολίνι (στη γαλλική). Η έμφαση είναι στην ενότητα λογοτεχνήματος και κινηματογραφικής αναπαράστασης και στην αγχώδη αναμέτρηση με τη Λερναία Ύδρα που είναι στεφανωμένη με πολλές ελπίδες κυνηγών κι αναδύεται άμα τη φωνάξει κανείς "Πραγματικότητα". 
     Το παιχνίδι της μοίρας μού το έπαιξαν οι εκδόσεις Κασταλία: διάλεξαν το σωστό τίτλο να εκδώσουν μα τη λάθος κόλλα για να δέσουν το χαρτί. Όσο διάβαζα, ο τόμος διαλυόταν. Κάποτε και σε μονόφυλλα. Ο,τιδήποτε όμως έχει απολλώνειο το όνομα, προτρέπει στην ερμηνεία ενός χρησμού για τα τυχαία. Η ζωή του Παζολίνι διαλυόταν μπροστά μου και μάλιστα όχι ανά κεφάλαιο. Αν μπορούσα να γίνω λίγο περισσότερο άφροντις, θα είχαν λούσει τους δρόμους της κωμόπολης μικρές σελίδες δημοσιογραφικού χάρτου. Σκέφτηκα ότι έτσι πρέπει να γίνεται με τις ερμηνευτικές βιογραφίες: να διαλύονται καθώς τις διαβάζεις. Να μην απομένουν παρά τα εξώφυλλα έτσι ώστε να μην μπορείς να τις χρησιμοποιήσεις σε τίποτα φιλολογικό, σε κανέναν υπομνηματισμό, σε καμιά απαίτηση για έργο αναφοράς: Βέβαια, εσύ, ο τυχερός προ της διάλυσης αναγνώστης, κάτι συγκράτησες, κάπως ξανασκέφτηκες τον αγαπημένο δημιουργό, αλλά χωρίς να μπορείς να το παρακάνεις και να ξεχάσεις πως άλλο το έργο, άλλο η ζωή. Φωτίζει ο βίος τη δημιουργία κάποιου: είτε ως ψυχολογική αιτιολόγηση, είτε ως ιδεολογική καταβολή. Όμως το φως είναι παράξενη ουσία: δείχνει, κρύβει, βεβαιώνει, παραμορφώνει. 
    Σκέφτομαι την έκπληξη να λάβει εξ ουρανού κανείς μια σελίδα βιογραφίας με λεπτομέρειες ενός πρώιμου αδελφικού θανάτου (στη νιότη του ο Παζολίνι έχασε το μικρότερο παρτιζάνο αδερφό του, δολοφονημένο από μια παρανόηση) ή ένα υποτιθέμενο σεξουαλικό σκάνδαλο για να διευκολύνουν οι άθλιοι εντολείς του Τύπου την περιθωριοποίηση του μεγάλου σκηνοθέτη. Το διαβάζεις. Το πιο καλό είναι μετά να το κάνεις βαρκούλα και να το αφήσεις: θα έχει κιόλας επιτελέσει μια λειτουργία, αφού χάρη στη βαρκούλα θα έχεις ξαναδεί και το νερό και τις όχθες που είναι το έργο του δημιουργού.