Περί βιογραφίας

Περί βιογραφίας (2α)
      Για να ξεκουράζομαι από την απόλαυση της ανάγνωσης του βιογραφικού κειμένου που προμνημόνευσα, διαβάζω ξανά του Φιλίπ Ντελέρμ, Έργα και ημέρες του αξιότιμου κυρίου Σ., εκδόσεων Πατάκη. Πέρασαν κιόλας επτάμιση χρόνια από την πρώτη, σύντομη κλινοπάλη μας. Είναι σχεδόν αστεία η συνήθειά μου να υπογράφω τους τόμους με δύο τρόπους. Τη μέρα της απόκτησής τους και τη μέρα της ολοκλήρωσης της πρώτης ανάγνωσης. Ευτυχώς δε μου πέρασε από το νου να υπογράφω τις επόμενες αναγνώσεις, γιατί μερικοί τόμοι θα έμοιαζαν με οθωμανικά κατάστιχα. Το αστείο έχει πάντα τη χρήσιμη όψη του: η υπογραφή μου βραδέως εξελίσσεται σε κάτι δυσανάγνωστο, ερμητικό. Θα έρθει η στιγμή που θα με εκδιώξουν περιφρονητικά από τις τράπεζες ως πλαστογράφο. Παλαιά ήλπιζα ότι σύντομα θα καταργηθούν τα αραβικά αριθμητικά ψηφία και σημείωνα τις χρονολογίες με τα δοκιμασμένα ελληνικά γράμματα-αριθμητικά ψηφία. Η ελπίδα μου για τους αριθμούς μετατρέπεται πια σε βεβαιότητα, αλλά από λύπηση προς τα κλασσικά αριθμητικά ψηφία (που μετρημένες έχουν τις μέρες τους) άρχισα να τα χρησιμοποιώ περισσότερο. Για να ολοκληρωθεί το αστείο με τα στοιχεία καταγραφής, σημειώνω α. τον τόπο απόκτησης και β. τον τόπο ολοκλήρωσης της πρώτης ανάγνωσης. Μπορεί να φανταστεί κανείς σε τι ταλαιπωρίες μνημοτεχνίας εκτίθεμαι, βλέποντας ξανά Θεσ/νικη, Καβάλα, Αθήναι, Χρυσ/λη, Αμμάν, Δαμασκός, ... , γραμμένα.
     Η μετάφραση της Μαρίας Πετρόχειλου δε θέτει πάλι ζητήματα. Είναι προσεκτική και χωρίς φιοριτούρες, πράγμα που πολύ ταιριάζει σε κείμενο που χρησιμοποιεί τη μικρή φόρμα. Αλλά έπρεπε, θαρρώ, να πατήσει πόδι, όταν βάζαν τον τίτλο στην έκδοση με τη λογική του γούστου της αγοράς, αφού απομακρύνθηκαν πολύ από τον πρωτότυπο ("Είχε βρέξει πολύ όλην την Κυριακή"). Πόσο μάλλον που γούστο και αγορά είναι έννοιες πιο άπιαστες κι από το φάντασμα του Δαρείου. Η έννοια της Βροχής μια χαρά στάζει Παρίσι. Και "όλην την Κυριακή" τέλεια ταιριάζει με εκείνον τον ευτυχή-δυστυχή-κινητικό- αενάως αμετάθετο ταχυδρομικό υπάλληλο Σπιτσβέγκ. Γιατί τις Κυριακές μπορεί να πανικοβληθεί κι ο πιο ψύχραιμος υπάλληλος. Η επιλογή του ελληνικού τίτλου (Έργα και ημέρες του αξιότιμου κυρίου Σ.) έχει ενδιαφέρον από την άποψη ότι υπονοεί την αγάπη των εγχώριων για τη βιογραφία. Όνομα, δράση και χωροχρονική αναφορά είναι απαραίτητα συστατικά της βιογραφίας, ενός θραύσματος δηλαδή της ραγισμένης ιστορίας/Ιστορίας. Δε θέλω να χαλάσω την απόλαυση για τους μελλοντικούς αναγνώστες και δε σημειώνω λεπτομέρειες. Τα κεφάλαια σπάνια ξεπερνούν τις τρεις σελίδες κι, επομένως, το κείμενο προσφέρεται για ασκήσεις ανάγνωσης, επανεξοικείωσης με το συνεχή λόγο, αλλά και για τη νύστα που δεν είναι αρκετή για έναν "μια-κι-έξω" ύπνο μεσημεριανό. Γενικά, και το Παρίσι εμφανίζεται και τα μουσεία κι ο χάρτης του τερατώδους μετρό (ένα βάσανο για τους πάσχοντες από πρεσβυωπία, όπως ο γράφων) και αλσατικές σπεσιαλιτέ κ.α. Εδώ τα μικρά κεφάλαια συνθέτουν μια ελλειπτική βιογραφία, σαν τελίτσες των πουαντιγιστών. Επειδή ο βιογραφούμενος άνθρωπος είναι η φωτογραφία που πρέπει να υπάρχει στο λήμμα "Αστική Ρουτίνα", μπορούμε να προεκτείνουμε τη χρονική έκταση και προς το παρελθόν και προς το μέλλον. Έτσι, τα επεισόδια δεν υπαινίσσονται τη μοναδικότητά τους (μια από τις απαιτήσεις του δραματικού) μα φτιάχνουν τον "τρόπο" του Σπιτσβέγκ για τη ζωή, την πόλη και τους άλλους ανθρώπους.
     Όπως καταλαβαίνετε, ο τόμος αυτός δε διαλύεται, δεν πάει να διασκορπιστεί σε δρόμους κωμοπόλεων με τον αέρα: ο άνθρωπος αυτός υπάρχει επειδή βιογραφείται. Δεν είναι ότι δεν έχει τα έργα του κι αυτός. Είναι ότι δεν ενδιέφεραν κανέναν, προτού τα επινοήσει-εκθέσει ο Δημιουργός του, ο βιογράφος. Αν διασκορπίσουμε τις σελίδες, δε θα έχει ακυρωθεί μόνον ο τόμος μα και το πρόσωπο της αφήγησης.