Tuesday, September 25, 2007

Συντακτικό (σε πολλά μέρη -β')

Υποσχέθηκα να συνεχίσω σε πολλά μέρη. Και η μορφή του καταλόγου φαινομένων είναι, όπως και να το δει κανείς, θελκτική. Μέσα στο μπλέντερ με τα κομματάκια ζωής, ο κατάλογος τάχα μου τακτοποιεί το κάθε τι ανάλογα με το ειδικό του βάρος. Σε κάποιο μουσείο μέτρων και σταθμών θα φυλάσσονται τα πρότυπα του πίνακα στοιχείων ζωής (για τη ζωή: του καθενός, του κανενός, του ενός;) . Και μπορεί να υφίστανται κι εκείνα τα καημένα τη συρρίκνωση που παρατηρείται τελευταία με τον πρότυπο κύλινδρο του χιλιογράμμου στις Σέβρες. Χαρά, θα μου πεις, για τους παντοπώλες.
Εξακολουθώ με τους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς. Στην περίπτωση αυτή, δε μας ενδιαφέρει το γενικόλογο μονοπάτι που μας πήρε από το χέρι, μα η κατάληξη στο συγκεκριμένο: ένας χώρος σαφής, ονοματισμένος, τόσο που έχει και το δικό του τελωνείο στη μετάφραση. Συνήθως, του προσθέτουμε στη νεοελληνική μετάφραση το "δηλαδή", το συμπέρασμα. Αναφέρομαι στην επεξήγηση.
Παράδειγμα: Ο κοινός ιατρός θεραπεύσει σε, χρόνος. ( Ο συνηθισμένος γιατρός θα σε θεραπεύσει, δηλαδή ο χρόνος)
Κάτι γενικό, ο κοινός γιατρός- ποιος να είναι, σε ποια κλινική, σε ποιο γραφείο να κάνει καλά τη δουλειά του, σε ποιο ντιβάνι να έχει βάλει κιόλας το χρονομετρο μπροστά, πλάι σε ποια σκάλα υπηρεσίας να απλώνει δήθεν σεμνά το χέρι του για το φακελάκι με τον μποναμά του "με ευχαριστίες για τον κόπο σας, Γιατρέ";)- εξειδικεύεται και καμιά φορά εκπλήσσει. Εδώ είναι ο χρόνος. Αδωρότατος, πανάκριβος, δήθεν αυτόματος. Και κοινός; Άλλο και τούτο πάλι. Γιαυτό νομίζω ότι οι επεξηγήσεις, επειδή πορεύονται από μια κοινοτοπία σε μια υποκειμενική εξακρίβωση, έχουν εκείνο το αμήχανο κόμμα μπρός τους, εκείνην τη μικρή παύση στην φωνή, πριν αντηχήσει το "δηλαδή" τους. Και μπορούν να βάζουν φιτιλιές για εξημμένες συζητήσεις, καθώς πολλοί θα διαφωνούν ακριβώς με την προσωπική αυτή ερμηνεία. ("Σιγά μωρέ μη με χειρουργήσει κιόλας ο χρόνος! Κι από πότε ονομάζουμε τη λησμονιά ή την άμβλυνση της συνείδησης χρόνο;" - οπότε καταλαβαίνετε...)
Υπόδειγμα:Η αγαπημένη μου άρκτος, η προσωρινή ακόλουθος της καλοκαιρινής Αρτέμιδος, μπροστά στη θάλασσα που ήταν κι η δική μου παιδική κολυμβήθρα του Σιλωάμ. Κοιτάζει (με κοιτάζει) ενώ μόλις ξαναφόρεσε το ρολόι της. Να νομίζει ότι είναι η μαγική πύλη του "κοινού ιατρού"; Πάντα μου έκανε εντύπωση η μανία που είχαμε ως παιδιά με τα ρολόγια. Ένα ξυπνητήρι μου μετρούσε τα δευτερόλεπτα με τη μορφή σκύλου που κουνάει πασιχαρής την ουρά του. Ή μήπως ήταν απλά υπομονετικός και μνησίκακος; Κεντρική, μα άχρηστη φιγούρα, ένα λιγνό αγόρι τύπου "Χωκ Φινν" που ψάρευε με καλάμι σε ποτάμι. Δέντρα, ψάθινο καπελάκι, ένα αινιγματικό χαμόγελο. Κι ο σκύλος εκεί, με την ουρά του "Τικ Τακ Τικ Τακ". Η γενική απόχρωση αγορίστική κι αυτή. Ένα γαλάζιο που σκούραινε.

Labels: , , , ,

Saturday, September 22, 2007

Συντακτικό (σε πολλά μέρη- α')


Δεν ξέρω -μετά από τόσες βελτιώσεις, μεταρρυθμίσεις, αναγεννήσεις, εμπλουτισμούς, παιδαγωγικές επαναστάσεις, προσθήκες, αναθεωρήσεις, πολιτικώς ορθές αναδιατυπώσεις, εξωραϊσμούς, "επαναστάσεις" όπου εμβληματικά μπορεί η γλώσσα να παριστάνεται ως σταχτοπούπουλη πουλάδα ανανεωμένη κι αιωνία πάνω από το μπάρμπεκιου των ιστορικών περιστάσεων και των θερμοκέφαλων Λουθήρων, οι οποίοι νομίζουν ότι είναι οι ιστορικές περιστάσεις σε ειδή ανθρώπου (θέ' μου σχώρα με)- τι γίνεται με το συντακτικό που φορτώνει με δομές τα κεφάλια των φιλολογιζόντων εφήβων. Αν ονομάζουν, θέλω να πω, τα φαινόμενα όπως τα έμαθα εγώ. Κι αν τα ονομάζουν όμοια, αν αυτό γίνεται με τα ίδια παραδείγματα που θα τους επανέρχονται ψιθυριστά σε ώρες αναπάντεχης ερημιάς, μια εφ' όρου ζωής ιδιωτική φλυαρία.
Τι γίνεται, για παράδειγμα, με την Παράθεση; Τη μαθαίνουν οι απαστράπτοντες; Έχω στο νου μια μόνο μορφή της που τη χρησιμοποιώ εδώ ως δικαιολογία. Τι γίνεται με το παρακάτω παράδειγμα; " Ο Ημιάραψ εξεπλάγη, και το μέγιστον, εφοβείτο ότι έμελλεν οφθήσεσθαι" (Ο Μισοάραβας τα έχασε, και το σπουδαιότερο, φοβόταν γιατί επρόκειτο να τον δουν). Αυτό που λέμε δηλαδή προεξαγγελτική παράθεση, προειδοποιητική γενική έννοια και παίρνει από το χέρι τον ακροατή ή τον αναγνώστη μέχρι να καταλάβει το συγκεκριμένο. Συνηθισμένες φράσεις ή λέξεις για το συγκεκριμένο φαινόμενο οι παρακάτω: το μέγιστον (το μεγαλύτερο απ'όλα), το δεινότατον (το φοβερότερο απ'όλα), το έσχατον (το ανώτατο όριο), τεκμήριον (απόδειξη), το κεφάλαιον (το αποκορύφωμα), το του Ομήρου (όπως λέει κι ο Όμηρος), το της παροιμίας (καθώς λέει κι η παροιμία).
Έτσι μου έλαχε από το Μάιο η δυσφορία της γραφής. Σαν προεξαγγελτική παράθεση για τέσσερις μήνες που κρατούσαν στα ιδρωμένα χέρια τους ποικίλες λεπτομέρειες, εκπλήξεις, στενοχώριες αλλά και δώρα. Θα επανέλθω σε περιστατικά και σε σκέψεις που τα έφτιαξαν ή τα ακολούθησαν σαν τις ουρές από τα παλιά φορέματα. Τώρα, αν πω "το δεινότατον" σε τι θα αναφέρομαι τάχα; Στο πρωινό που γυρνώ από τα Χανιά με τα λίγα μπαγκάζια μου και τους αγαπημένους φίλους (τον Αλά'α και την Πελαγία) και βρισκόμαστε ξαφνικά κάτω από ένα μεταφυσικό πορτοκαλί φως (καιγόταν η Πάρνηθα και δεν το είχαμε ακόμα ακούσει); Στο άλλο πρωινό που προσπαθώ να τελειώσω κάτι δουλειές στη σχεδόν εγκαταλελειμμένη πρωτεύουσα και πάλι διαπιστώνω ότι κάτι πηγαίνει στραβά, από τις διακοπές του ηλεκτρικού, από τις επανεκκινήσεις των ηλεκτρονικών υπολογιστών, κι έπειτα ξανά εκείνο το πορτοκαλί φως στην Ακαδημίας (καιγόταν η Πεντέλη και δεν το είχα ακόμα ακούσει); Ή, ίσως, εκείνο το πρωί στο διαδίκτυο που βλέπω πια απο μακρυά να καίγεται ο νότος, ύστερα να μαθαίνω για τους θανάτους ανθρώπων μέσα στα χωριά, μέσα στα σπίτια τους κι άλλους να θρηνολογούν σαν το χορό στην Εκάβη; Ή, μήπως, την εντύπωσή μου από την αμηχανία μιας ολόκληρης χώρας μπροστά στην ψηφοδόχο; Όλοι να καταγγέλλουν κι άπαντες να λουφάζουν εν τέλει, έτσι γίνεται κάποτε με τα διλήμματα μεταξύ μαύρου και μέλανος. Ιδίως έτσι γίνεται όταν η έννοια του διλήμματος μετατρέπεται σε τυφλοσούρτη.
Λοιπόν, τι λέτε Κύριε; Tα καταφέρνω κουτσά στραβά στο συντακτικό, τουλάχιστον στους ομοιόπτωτους προσδιορισμούς;

Summary: He uses the structure of language as an easy way out to justify the long lag in his blog. A summer in fire literally, a summer of details to be revisited in due time.Parnetha, Pentele and Peloponnese on fire, (June-August 2007). Elections (September 2007)

Labels: , ,