Sunday, November 26, 2006

Message in a bottle - Μποτίλια στο πέλαγος

Το παρακάτω για τους αμέτρητους φανατικούς αναγνώστες των σελίδων αυτών.
Under the Patronage of

The President of the University of Jordan Prof. Abd Al Raheem Al Hunaity

And

H.E. The Ambassador of Greece to the Kingdom, Mr. Tryphon Paraskevopoulos

The Section of Greek Language and Culture/ Department of Modern Languages- Faculty of Arts- U.J.
In cooperation with
The Greek Youth Club in Jordan

Organizes an Event under the title “Greek Cultural Day”
on December 6th 2006, at Wadi-Rum Amphitheatre – New Language Center
and
cordially invites you to attend, participate and enjoy.

Program of the Event

9:00 a.m. Opening Ceremony:
Welcome address by Vassilios Ikonomidis, lecturer of Greek Language at the Department of Modern Languages
Welcome address by Prof. Ahmad Majdoubeh, Dean of the Faculty of Arts
Welcome address by H.E. The Ambassador of Greece to the Kingdom Mr. Tryphon Paraskevopoulos
Welcome address by the President of the University of Jordan Prof. Abdel Raheem Al Hunaity
Screening of a short film about the natural and cultural beauty of Greece

9:35 a.m. Coffee Break with a Greek Touch

9:50 a.m. Presentation of the Section of Greek Language and Culture, Facts and Prospects, by Lect. Vassilios Ikonomidis

10:05 a.m. Short Presentation of the Greek Youth Club in Jordan by its chairwoman
Mrs. Sofia Haddad

10:15 a.m. “My Greek Experience”, Presentation by the representative of The Jordanian Alumni of Greek Universities Association, Brigadier General Dr. Mohammad Al Abbadi

10:35 a.m. Presentations by students who attend courses of Greek Language and Culture at U.J.

10:55 a.m. Traditional Greek Dances performed by the Group of the Greek Association of Ladies of Mane

11:30 a.m. Screening of the awarded Greek film “Quiet Days in August” by Pantelis Voulgaris, Music: Manos Hadjidakis

Sunday, November 19, 2006

Dreaming of a harbour


Olga's "flat" on the island, on our miraculous and wonder-working Amorgos, was a very narrow one: a tiny place overlooking from her bath window the rocks far away and the open sky, exposed to persistent wind and all varieties of blue, starting from a yellowish baby blue of the sunrise in a sunny day and extending its scale to the darkest ultramare blue when mixed with tons of gray, at a winter setting with mist, and rain. Throughout the few years that i was visiting her, she was using an electrical heater which radiated a lively and disturbing orange light. I connected it more with the light than the heat. Recently I had the idea in Amman to get a similar heater for my kitchen. Through this winter scenario, with the orange light turning to various directions as the guidance of a lighthouse, I dreamt of her tonight, in her summer cloths preparing for her vacation. We met at a harbour, and i was giving her advice, while reiterating in my mind all my conclusions concerning her character and preferences. In the end, i told her: "Go to Skopelos, it will be fun for you, no, not Alonisos, it is not for you, it feels like our Amorgos". My friend, Ala'a, was standing by me and I thought that Alonisos would be perfect for us, to walk, rest, and keep silent, during this summer vacation which came unexpectedly during a late November night.

Saturday, November 18, 2006

Καλωσορίσατε στο '50. Ημιαστική φάρσα.

Στο παρόν σημείωμα φροντίζω για τον μελετητή που δύσκολα βρίσκει πια τέτοιου είδους κείμενα στις πολιτικώς ορθές μέρες μας. Το πρώτο είναι δημοσίευμα ανώνυμης μα γνωστής σε μένα κυρίας από το Σύλλογο Ελληνίδων Ιορδανίας στο όργανο- υποτίθεται- του Συλλόγου "Μέγας Αλέξανδρος". Εκδίδεται κάθε μήνα κι εσχάτως επιδίδεται σε πρωταθλητισμό πατριδοκαπηλείας, μισαλλόδοξου λόγου και διανθίσεων (ή να πω διανθισμάτων καλύτερα, για να δείξω την παθητική αντιγραφή όπου η μόνη ενεργητική όψη υποδηλώνεται στην κακή επιλογή;) με "άρες, μάρες, κουκουνάρες"... σοφές κουβέντες και παραθέματα από εντελώς αναρμόδιους διάσημους. Το δεύτερο, που ετοίμασα σε συνεννόηση με συνάδελφο, προσπαθεί να βάλει στη θέση της την οργανική διανοούμενη κυρία που σπέρνει την αξιωματική της θέση κάπου ανάμεσα στο φούρνο, όπου αγοράζει παζαρεύοντας κρουασάν ευρωπαϊκού τύπου, και στο κομμωτήριο όπου πηγαίνουν σχεδόν όλες τακτικά με θρησκευτική προσήλωση. Αν ο κομμουνιστοφάγος αρχιμανδρίτης της δεκαετίας του '50 ετελείωσε πλήρης ημερών, αν ο τμηματάρχης δημόσιας υπηρεσίας του '69 εξέλιπε από την επαρχιακή εφημερίδα, στην παροικία οι παραπάνω έχουν ακόμα λόγο και παρουσία. Ίσως οι παροικίες να αποτελούν τα νησιά Γκαλαπάγκος στην εξέλιξη του εθνικιστικού λόγου, διασωζουν είδη που από καιρό μπήκαν στις προθήκες του ιστοριοδίφη καθώς δεν επιβίωσαν ή προσαρμόστηκαν στο μέγεθος και στα σουσούμια. Ίσως εκεί πρέπει να αναζητηθούν οι κοσμοθεωρητικοί σύνδεσμοι ανάμεσα στις σαύρες και τους αλλόσαυρους. Ιδού, το λοιπόν:

Α. 28η Οκτωβρίου 1940

Τιμή και δόξα στους ήρωες του Εθνους βροντοφώναξαν πριν από λίγες ημέρες οι απανταχού τη γη Ελληνες γιορτάζοντας την εθνική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940.

Τιμή και δόξα σ'αυτούς που έχυσαν και την τελευταία ρανίδα του αίματός τους στα χιονισμένα βουνά της Πίνδου.

Τιμή και δόξα γι'αυτούς που έφραξαν με τ'ακρωτηριασμένα μέλη του σώματός τους τις ορδές του φασισμού και ναζισμού για να κρατήσουν την Ελλάδα μας ελεύθερη.

Θεία η δόξα για τον Ελληνα στρατιώτη φρουρό στη Ακρόπολη που δεν παρέδωσε την Ελληνική σημαία παρά μόνο την τύλιξε στο κορμί του και πήδησε από τον αρχέγονο βράχο δίνοντας μαθήματα ανδρείας και αξιοπρέπειας στον κατακτητή.

Δάφνινο το στεφάνι σε όσους θυσίασαν τις ζωές τους μπροστά στα εκτελεστικά αποσπάσματα ή βασανίστηκαν αντιστεκόμενοι στην Γερμανική κατοχή.

Τα ηρωικά κατορθώματα των Ελλήνων πλημμύρισαν για μια ακόμη φορά τις δέλτους της Ιστορίας του Ελληνικού Εθνους και άφησαν άφωνο το παγκόσμιο όταν τα Ελληνικά στρατεύματα έτρεψαν σε φυγή τον πάνοπλο Ιταλικό στρατό και μετέτρεψαν σε άπιαστο όνειρο το καύχημα του Μουσολίνι οτι θα κατακτούσε την Ελλάδα σε τέσσερεις μέρες.

Και όταν αργότερα οι σύμμαχοί τους Γερμανοί προσέτρεξαν σε βοήθειά τους ο Ελληνες στρατιώτες κράτησαν τις γραμμές τους μπροστά στον πανίσχυρο Γερμανικό στρατό για ενάμιση μήνα, όταν αυτός χρειάστηκε μόνο 3 μέρες για να μπεί στο Παρίσι.

Τέτοιος ήταν ο αντίκτυπος που είχε η μεγαλειώδης νίκη των Ελλήνων κατά των Ιταλών που γράφει χαρακτηριστικά ο Σπύρος Μελάς:
Οταν στο Παρίσι δινόταν μια θεατρική παράσταση το 1943, κατά τη διάρκεια αυτής μπήκαν στην αίθουσα δύο Ιταλοί στρατιώτες και φωνασκούντες λογομαχούσαν για το που θα καθήσουν. Αγανακτισμένος ο Γάλλος ηθοποιός σταμάτησε και είπε: ''Δεν υπάρχει κανείς Ελληνας να τους βγάλει έξω;''

Και ενώ όλοι σκύβαμε το γόνυ ευλαβικά μπροστά στα ηρωικά παλλικάρια του έπους του '40 γίναμε μάρτυρες της εξευτελιστικής απρέπειας που έδειξαν κάποιοι, που σκίασε το λαμπρό της ημέρας και άφησαν ερωτηματικά για το μέλλον, για το που βαδίζουμε πλέον.
Αυτοί οι κάποιοι δεν ήταν άλλοι από την μαθητιώσα νεολαία-ευτυχώς ένα μέρος της μόνο- και από ορισμένους δασκάλους.


Ακούστηκαν συνθήματα μαθητών που έλεγαν οχι στις παρελάσεις και στα θρησκευτικά.

Και καλά να δεκτούμε οτι κάποιοι τους υποκίνησαν(μάθαμε οτι δημιουργήθηκε κίνηση για την κατάργηση των παρελάσεων) εκμεταλλευόμενοι το ανεύθυνο και απερίσκεπτο της ηλικίας τους.

Πως μπορούμε όμως να δεκτούμε τις θλιβερές διαμαρτυρίες των δασκάλων που για μερικά ευρώ τόλμησαν να εξευτελίσουν και να υποβιβάσουν το νόημα της μεγάλης επετείου. Και να σκεφτούμε οτι σ'αυτούς τους ανθρώπους παραδίδει Ο Ελληνας τα παιδιά του για να τα εκπαιδεύσει και καθοδηγήσει σε τι;

Μακριά από τα Ελληνικά ιδεώδη ασφαλώς προς μεγάλη ικανοποίηση των ξένων κύκλων οι οποίοι έχουν συμπεριλάβει στα σχέδιά τους την καταστροφή αξιών όπως πατρίδα, θρησκεία οικογένεια.

Αυτές οι αξίες κράτησαν τον Ελληνισμό αναλλοίωτο ανά τους αιώνες, αυτό το Ελληνικό πνεύμα θέλουν να σκοτώσουν οι δυνάμεις του σκοταδισμού γιατί το φοβούνται. Τρέμουν το ξύπνημα του Ελληνα γιατί αυτός θα δώσει το φώς.

Μπορούσαν να διαδηλώσουν την προηγούμενη ή την επόμενη μέρα αλλά δεν είχαν κανένα δικαίωμα ν'αμαυρώσουν την ημέρα της επετείου με την μικροπρεπή διαμαρτυρία για το ατομικό τους συμφέρον, για την τσέπη τους.

Οταν ο Ελληνας του 1940 έτρεξε στα βουνά ν'αγωνιστεί δεν το έκανε προς ίδιον όφελος αλλά για να υπερασπιστεί την ελευθερία της πατρίδας όπως προηγουμένως τον είχε διδάξει ο Θεμιστοκλής, ο Λεωνίδας, ο Κολοκοτρώνης, ο Διάκος, ο Νικηταράς, ο Παύλος Μελάς.

Αυτή την ελεύθερη Ελλάδα την ποτισμένη με αίμα παρέδωσαν σε μας όλοι αυτοί οι ήρωες του Εθνους.
Αξίζουν λοιπόν μια μέρα τιμής και ας αγωνιστούμε κι εμείς οι νεοέλληνες την επομένη για την καλοπέρασή μας
Β. Απάντηση σε δημοσίευμα του οργάνου του ΣΕΙ Εφημερίδας «Μέγας Αλέξανδρος», τχ. Νοέμβριος 2006

Με προφανή απορία και με αιτιολογημένη, όπως θα φανεί παρακάτω, δυσαρέσκεια διαβάσαμε στο τελευταίο τεύχος του οργάνου του ΣΕΙ Εφημερίδας «Μέγας Αλέξανδρος» την κορωνίδα και τα αβάσιμα συμπεράσματα της συντάκτριας του ανυπόγραφου κειμένου με τον τίτλο «28η Οκτωβρίου 1940». Ελπίζαμε ότι επρόκειτο για σφάλμα στην κατανόηση ή για κάποιου είδους αστεϊσμό. Όμως οι αναγνώσεις που επακολούθησαν, μόνο πικρά χαμόγελα έκπληξης έφεραν. Όσα σημειώνονται σχετικά με την ιστορική σημασία της άρνησης των Ελλήνων να υποκύψουν στις πιέσεις του Άξονα είναι κοινός τόπος, χρήσιμος και σκόπιμος να υπενθυμίζεται: Η επέτειος αυτή- μαζί με την 25η Μαρτίου 1821- συνιστά αδιαμφισβήτητα πηγή έμπνευσης για το παρόν και το μέλλον μας. Η ενθουσιώδης ανταπόκριση του ελληνικού λαού στο κάλεσμα των δύσκολων καιρών, η οποία πληρώθηκε με βαρύ τον φόρο βασάνων κι αίματος, τόσο στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου όσο και στα χρόνια της Κατοχής και της Eθνικής Aντίστασης, είναι κορυφαία πράξη επαναβεβαίωσης αξιών που μας συνέχουν και μας καθορίζουν στην ιστορική μας διαδρομή. Μέχρις εδώ όλα καλά, παρά τις επί μέρους υφολογικές αστοχίες και τις φιλολογικού τύπου παρατηρήσεις.
Αναρωτιέται όμως κανείς σε τι χρειαζόταν και σε τι βοηθάει η δεύτερη ενότητα του κειμένου. Επόμενη και σοβαρότερη είναι η απορία κατά πόσο η απρόκλητη επίθεση κατά των εκπαιδευτικών, των αξιών, των αναγκών και των εκπροσώπων τους εκφράζει μόνο τη γράφουσα ή και το σύνολο του Συλλόγου Ελληνίδων Ιορδανίας που το έντυπό σας οφείλει να εκπροσωπεί και να γίνεται το αποτελεσματικό του βήμα. Αφού λοιπόν εκόμισε δάφνινον τον στέφανο στους ήρωες, η συντάκτρια εξαπολύει όσα βρήκε στη φαρέτρα της βέλη, κατά δικαίων, αδίκων κι ενδιαμέσων. Με αφορμή τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας των εκπαιδευτικών κατά τη διατύπωση επειγόντων οικονομικών και γενικότερου ενδιαφέροντος επαγγελματικών αιτημάτων τους και τις φωνές μερίδας των μαθητών που έλαβαν χώρα κατά τις ημέρες της επετείου του «ΟΧΙ» και των παρελάσεων, μας έσυρε τα εξ αμάξης ο «Μέγας Αλέξανδρος», αυτήν τη φορά μικρόνους και ολετήρ, χωρίς καμιά σχέση με τη δίκαια αίγλη του ιστορικού του ομώνυμου.
Ποιοι λοιπόν είναι αυτοί οι εσωτερικοί «εχθροί» που εμφανίζουν στο κείμενο μια ενοχλητική αναλογία προς τους Ιταλούς και Γερμανούς κατακτητές; Ποιοι είναι εκείνοι οι οποίοι, κατά το δημοσίευμα, εξυπηρετούν τα συμφέροντα αλλόθρησκων, ετερόδοξων, εχθρών και διαβόλων που επιβουλεύονται τον Ελληνισμό υποσκάπτοντας τα ιερά και τα όσια της πατρίδας, εξεργαζόμενοι το σβήσιμο του ελληνικού φωτός; Ποιοι είναι επιτέλους τούτοι οι μικρόψυχοι «που για μερικά ευρώ τόλμησαν να εξευτελίσουν και να υποβιβάσουν το νόημα της μεγάλης επετείου», μεριμνώντας μονάχα «για το ατομικό τους συμφέρον, για την τσέπη τους»; Πρόκειται για τους εκπαιδευτικούς, δασκάλους, καθηγητές Μ.Ε. και εκπροσώπους της ακαδημαϊκής κοινότητας, οι οποίοι από το Σεπτέμβριο απευθύνονται στην Πολιτεία και την κοινή γνώμη προκειμένου να βρεθεί λύση στα χρονίζοντα προβλήματα του λειτουργήματος τους. Μάλιστα, η διαμαρτυρία τους, με τη μορφή της κατοχυρωμένης σε μια δημοκρατία απεργιακής κινητοποίησης, είχε βαρύ οικονομικό κόστος για τους ίδιους και τις οικογένειές τους, σε αντίθεση με τα ανέξοδα φληναφήματα που διατυπώνονται με τόσο απαξιωτικό τρόπο στο έντυπό σας. Φυσικά- κι ευτυχώς- δεν ήταν αντίστοιχη η γνώμη των Ελλήνων πολιτών όπως διαφαινόταν από ποικίλες δημοσκοπήσεις που διενεργήθηκαν εκείνην την περίοδο από έντυπα, ηλεκτρονικά κι ερευνητικά όργανα. Οι πολίτες έδειχναν σε μεγάλο ποσοστό να αντιλαμβάνονται το πρόβλημα και το βάσιμο των αιτημάτων του ευαίσθητου αυτού επαγγελματικού κλάδου, μολονότι το κλείσιμο των σχολείων δημιουργεί πάντοτε πρακτικά προβλήματα στις οικογένειες.
Εμβρόντητοι διαβάζουμε κι άλλα: Ότι, δηλαδή, οι άνθρωποι της εκπαίδευσης δυναμιτίζουν το τρίπτυχο αξιών «πατρίδα, θρησκεία οικογένεια». Αυτές είναι αστείες δηλώσεις και αποκαλύπτουν έλλειψη σοβαρού στοχασμού. Πέρα από την αλήστου μνήμης ιδεολογική εκμετάλλευση αυτών των θεμελιωδών συστατικών της ζωής, στη δημοκρατική Ελλάδα υπάρχουν και άλλες αξίες που την εμπνέουν, όπως η κοινωνική δικαιοσύνη, η εξασφάλιση αξιοπρεπούς διαβίωσης χάρη στη δουλειά και την προσφορά του καθενός και της καθεμιάς, η δημιουργία περιβάλλοντος γνώσης και μάθησης για τη νεολαία μας, ώστε να ανταποκριθεί προετοιμασμένη στις ανάγκες της πολυσύνθετης εποχής μας. Πράγματι, «Οταν ο Ελληνας του 1940 έτρεξε στα βουνά ν'αγωνιστεί δεν το έκανε προς ίδιον όφελος αλλά για να υπερασπιστεί την ελευθερία της πατρίδας όπως προηγουμένως τον είχε διδάξει ο Θεμιστοκλής, ο Λεωνίδας, ο Κολοκοτρώνης, ο Διάκος, ο Νικηταράς, ο Παύλος Μελάς». Σήμερα η Ελλάδα δεν βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση, αλλά σε περίοδο ομαλού πολιτικού βίου. Διάγει χρόνια ανάπτυξης, εμπέδωσης της κοινωνικής συνοχής και στοχαστικής προσαρμογής στο καινούργιο.
Η ρητορική είναι από τα πολλά δώρα του ελληνικού πνεύματος στην ανθρωπότητα. Δυστυχώς, κινδυνεύει να μετατραπεί και σε χρόνια νόσο μας, όταν ο καθένας νομίζει ότι με πανηγυρικούς λόγους μπορεί ανενόχλητος να σπιλώνει την υπόληψη των υπόλοιπων. Η ανάληψη θέσεων ευθύνης εκ μέρους μελών συλλόγων στις παροικίες έχουν μιαν ιδιαιτερότητα και δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως σημαίες ευκαιρίας. Ο λόγος, όταν διατυπώνεται από εκπροσώπους του Ελληνισμού που δραστηριοποιούνται στο εξωτερικό, οφείλει να δημιουργεί ή να υποστηρίζει ένα κλίμα σύμπνοιας, αλληλοσεβασμού, συνεργατικότητας. Σε άλλη περίπτωση, κακό κάνει και ακυρώνει προσπάθειες που συχνά χρειάζονται χρόνια να καρποφορήσουν. Έχει ενδιαφέρον ότι στη σελίδα 3 του ίδιου φύλλου περιγράφονται τα θέματα που ετέθησαν από την αντιπροσωπεία των Ελληνίδων Ιορδανίας στην Περιφερειακή Συνέλευση του ΣΑΕ στο Γιοχάνεσμπουργκ και είναι όλες στενόκαρδα οικονομικές και προσωποπαγείς. Έχει καλώς. Ο καθένας και τα αιτήματά του. Αλλά δεν δικαιούνται οι ίδιοι άνθρωποι να αρνούνται σε άλλους το δικαίωμα να αξιώνουν τη βελτίωση της οικονομικής κι επαγγελματικής τους θέσης. Ας σημειωθεί και το εξής: οι εκπαιδευτικοί που υπηρετούν από χρόνια στην Ιορδανία ή προστέθηκαν πρόσφατα στο δυναμικό των αποσπασμένων από το ΥΠ.Ε.Π.Θ. εκπαιδευτικών, ούτε περιουσίες έκαναν, ούτε παραμένουν στη χώρα λόγω χρυσοφόρων αμοιβών. Το αντίθετο. Οι αποδοχές τους, στην πραγματικότητα, θα τους έσπρωχναν να αναθεωρήσουν την αρχική τους επιλογή. Είναι μόνον το αίσθημα της προσφοράς και της αγάπης προς τη μαθητιώσα και φοιτητιώσα νεολαία της Ιορδανίας που τους πείθει κάθε φορά ότι το δύσκολο διάβημά τους αξίζει τον κόπο και τίποτα περισσότερο δεν τους παρηγορεί σε στιγμές αμφιβολίας ή προσωπικής δυσχέρειας από την αίσθηση ότι το λειτούργημά τους χαίρει εκτίμησης. Για παράδειγμα, αν διάβαζαν στο τεύχος του Νοεμβρίου αντί για κατηγόριες και αμφίβολης αξίας κυνικές απόψεις της Catherine Hepburn, ένα αφιέρωμα στο Πολυτεχνείο (η επέτειός του είναι στις 17 Νοεμβρίου) ή τη συνέντέυξη κάποιου από τα λαμπρά παιδιά μας που μαθαίνουν με κόπο την ελληνική ως μητρική ή ως ξένη γλώσσα.
......
Στο τέλος, ας σημειώσω ότι έχουν όλα λίγο άρωμα Τσίρκα, οι καταστάσεις εννοώ... Μόνο λίγο πιο σκονισμένες, με την άμμο της γλυκιάς, λησμονημένης επαρχίας.

The legacy of Cain

Despite an engaging dialogue I had the previous days about trimmed representations of history and pacifying images, I cannot but confess the satisfaction I experienced when I saw my students reacting with interest and personal engagement while teaching the following text, again with the figure of Dionysus serving as the protagonist. This may be considered as the continuation of the previous note.

The legacy of Cain. – Dionysus as the avenger

Μουσική –Στίχοι : Μίκης Θεοδωράκης
Τραγούδι: Θανάσης Μωραϊτης

Ο Προδότης

Κυνηγούσα μέσα στην Αθήνα, ήμουν τότε αμούστακο παιδί,
Είχα ένα πιστόλι και μια φίνα αισιοδοξία τρομερή.
Η καθοδήγηση με στέλνει για να βρω έναν προδότη που στη Γούβα τριγυρίζει
Βρίσκω το σπίτι και την πόρτα του χτυπώ κι η μάνα του με γέλιο με καλωσορίζει.

«Κάτσε γιόκα μου να ξαποστάσεις, όπου νά’ναι ο γιόκας μου θα’ ρθεί
Για τη φτώχεια μας μη μας δικάσεις, η καρδιά μας μόνο είναι καλή.»

Την κοιτάζω, σκέφτομαι πώς να της πω
Πως ήρθα τον προδότη γιο της να σκοτώσω.
Πάνω στο αίμα του παιδιού της τ’αχνιστό
Μια Ελλάδα νέα πάω τώρα να στεριώσω.

Προδότης- traitor, μουστάκι-moustache, αισιοδοξία-optimism, τριγυρίζω- wander, γέλιο- laughter, γιος>γιόκας, ξαποσταίνω=ξεκουράζομαι, φτώχεια- poverty, δικάζω- judge, αχνιστός- steaming, στεριώνω- take root

The conflicting feelings of the song, the violent scenario and the tragic maternal figure, perhaps help the reader to understand why the events of 1940s (German-Italian-Bulgarian occupation) and the climax of cruelty during the civil war set a turning point for Greek art in general and poetry in particular.
Dionysus here is the power of change. He represents the youthful optimism that in the end fails. Nevertheless, he keeps his senses and emotions alert, for the figure of the welcoming mother does not allow simplistic interpretations concerning good and evil.

The traitor, the expected victim of the song, stands perhaps as the modern personification of Pentheus (Πενθεύς), a double-sided mythological persona:

Γιώργος Σεφέρης, Πενθεύς

Ο ύπνος τον γέμιζε όνειρα καρπών και φύλλων
ο ξύπνος δεν τον άφηνε να κόψει ούτε ένα μούρο.
Κι οι δυο μαζί μοιράσανε τα μέλη του στις Βάκχες.

(These verses deserve to be translated, even if hastily:

Sleep was infusing dreams of fruits and leaves
Awakening was prohibiting him to pick even a berry.
Both of them gave out his limbs to Bacchae.

Thursday, November 02, 2006

Dionysus and his leopard hide


(Wreathed Dionysus)
His figure is modified intensively throughout centuries. The older representations depict him as a bearded mature and strong man, unless he is shown as a baby playing in the warm hug of Hermes, the same hug that brings the mortal souls to the final harbour of Acheron. Late classical types give way to a youthful body, the eternal youth, on the borderline of acceptance, beyond sobriety. And that was to stay in roman statues and mosaics, and be brought out by Caravaggio and others.

Now, the issue goes as follows: How should one deal with the teaching of grim historical periods, within the framework of an introductory course about Greek language and culture, planned for foreigners? I remember well the short but heated discussion that took place in Thessaloniki, at that heavily air-conditioned basement of the Centre for the Greek Language. The opinions, as it is always the case, just reflected the personal knowledge, half-ignorance, interest and interests of the participants. There was a voice supporting the dramatic representation of history always pointing at glory, sacrifice, hardship and achievements (one step beneath the Angels, as Athanasios Psalidas put it during the 19th century). Another one suggested that the ambiguous periods should not be excluded from our teaching. For sure, I agreed with the latter, making a joke out of the unified, normalized and glorious model of historical narratives. There is a question of strategy and pedagogical stance. Some people would prefer to work through admiration and positive astonishment, while others would allow space for accuracy, contemplation and trust in our students' judgement. I believe that it is the latter stance that creates the condition of empathy and activates the class in a productive way. I faced the dilemma recently when I gave an account about the Greek-Italian War, commemorated on the occasion of the national day October 28th (1940). Should one stop over there or should one continue with the traumatic period of the Greek Civil War (1944-1949)? What may one do with a class of devoted students, whose parents went through the bitterness of a civil war, during the '70s and avoid talking about it, in public at least? The detour I took was through a song, from Mikis Theodorakis's Dionysus. Here is the sample.

Ambiguous Victory…

Διόνυσος
Μουσική –Στίχοι : Μίκης Θεοδωράκης
Τραγούδι: Θανάσης Μωραϊτης

Ο Οραματισμός
(Οι μάνες του κόσμου χαιρετούν το Διόνυσο από το λόφο του Φιλοπάππου)

Ψηλά στα χέρια κρατούν
Μαύρα πανιά και θρηνούν
-του κόσμου οι μαύρες μάνες-
Ανάβουν λαμπάδες

Μέσα στα Τάρταρα να φωτίσουν
Ξανθόν αρχάγγελο να ξυπνήσουν

Να γίνει φως γαλανό
Τραγούδι συμπαντικό
Τη γη να κατακλύσει
και να μας οδηγήσει

Μέσα στα κρύσταλλα της αβύσσου
Μπροστά στις πύλες του Παραδείσου.
------------
Πανί-cloth, θρηνώ- lament, λαμπάδα- taper/candle, σύμπαν(syn, pan)- κατακλύζω(- cataclysm)
Τα τάρταρα (τάρταρον) / η άβυσσος/ ο (εδώ: η) Παράδεισος Στην ελληνική μυθολογία, ο Διόνυσος είναι γιος του Δία και της ιέρειας Σεμέλης, στους πιο γνωστούς μύθους. Άλλοι λένε πως είναι γιος του Δία και της Περσεφόνης. Για περισσότερα, διάβασε: 1. http://en.wikipedia.org/wiki/Dionysus,
2. http://en.wikipedia.org/wiki/Semele ,
3. http://www.pantheon.org/articles/d/dionysus.html

For the difficult task of giving an account on painful parts of contemporary Greek history, and very few are comparable in their tragic impact to the Civil War (1944-1949), Theodorakis preferred the field of mythology. Dionysos is a suitable figure, representing renewal, youth, and bitter strife (Euripides, Bacchae). Interestingly enough, the chorus of the contemporary tragedy here evokes memories of Hecuba rather than Bacchae.
Για περισσότερα, διάβασε: 1. http://en.wikipedia.org/wiki/Greek_Civil_War ,
2. http://tovima.dolnet.gr/front_page.php?fyllo=14333&section=B