Θαυματουργές Πατρίδες...

Τέλειωσε κι αυτό σαν όνειρο. Ή, μάλλον, ξεκίνησε σαν όνειρο ευχάριστο που το αχνοθυμάσαι καθώς βυθίζεσαι σε γενναιόδωρο ύπνο, και τέλειωσε σαν το σταθερό εφιάλτη που ακολουθεί σε βαθύτερες περιδινήσεις της συνείδησης.
Αυτή η ιστορία με την ανάδειξη των επτά νέων θαυμάτων του κόσμου υπέπεσε στην αντίληψή μου τον περασμένο χειμώνα χάρη σε μήνυμα που μου προώθησε φίλος του διαδικτύου. Είχε να κάνει με την Ιορδανία και την υποψηφιότητα της Πέτρας απ΄όσο θυμάμαι. Διάβασα έπειτα το σκεπτικό αυτής της μη κερδοσκοπικής καμπάνιας χάριν κερδοσκοπίας: να καθαριστεί ο αρχαίος κατάλογος των κατεστραμμένων μνημείων (μόνον η πυραμίδα του Χέοπος στέκει απ'αυτόν σε μορφή αναγνωρίσιμη) και να βρουν την ευκαιρία άλλα μνημεία διαφορετικής περιόδου και, προ πάντων, γεωγραφικής θέσης να μπουν στη λίστα του αξιομνημόνευτου (οι απαιτήσεις ενός πολιτισμού πληροφορίας υπαγορεύουν short-lists). Φτάνει πια με τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Τότε, πριν ζεσταθεί το θέμα, πριν αρχίσει η χρονική προθεσμία να δίνει τη μορφή του κατεπείγοντος, είχα ψηφίσει για την Ακρόπολη, την Πέτρα, την Αγία Σοφία, το Κολοσσαίον, έναν σίντο ναό στο Κιότο, τη νήσο του Πάσχα και δε θυμάμαι τι άλλο. Ε! καλά είπα... αφού είναι μια διαδικτυακή κίνηση, ας παίξω.
Ύστερα ήρθαν τα άσχημα: η Πέτρα ξαφνικά έγινε ο τόπος της εθνικής υστερίας στην Ιορδανία. Άρχισαν να εμφανίζονται παντού γιγαντοαφίσες με τον δικτυακό τόπο και την παρότρυνση προς τους πολίτες να ρίξουν το κουκί τους. Όπου γέφυρα και σταυροδρόμι, εκεί και η προσταγή της νομιμοφροσύνης προς την πατρίδα. Στο Πανεπιστήμιο, κάμποσες φορές εμφανίστηκαν τέντες με υπολογιστές όπου οι φοιτητές καλούνταν να ψηφίσουν μαζικά και κατ'επανάληψη. Στο τέλος μάλιστα, γύρω στο Μάιο, μπροστά στο εστιατόριο της Πανεπιστημιούπολης, είχε στηθεί μια τέντα επί κάποιες μέρες για όσους δεν είχαν το χάρισμα της τεχνογνωσίας, με χειρόγραφες αιτήσεις, κρατικούς υπαλλήλους με μίζερα κοστούμια, εθνικά εμβατήρια και τη φωτογραφία του βασιλιά αντί για το μνημείο: είχε κι αυτό απροκάλυπτα πια μετατραπεί σε δημοψήφισμα νομιμοφροσύνης και πατριωτισμού. Δε θα με πείραζε ίσως αν δεν ήξερα πολύ καλά την άγνοια των φοιτητών μου σχετικά με την αξία των πολιτισμών που άκμασαν και δημιούργησαν στη βασανισμένη και ταραγμένη περιοχή. Οι Ναβαταίοι τους είναι σχεδόν άγνωστοι. Οι επισκέψεις στην Πέτρα δεν είναι ο κανόνας για τους περισσότερους. Επιπλέον, το μάθημα των θρησκευτικών τους έχει οπλίσει με μια αυτόματη περιφρόνηση για ο,τιδήποτε έχει κατασκευαστεί πριν από την εποχή της δράσης του Προφήτη. Όλα, φύρδην-μίγδην, πετιούνται στην περίοδο "της άγνοιας" (τζαχιλίγια) σαν ενδείξεις ενός παρακμιακού, ανήθικου, ειδωλολατρικού κόσμου. Πριν από τη σωτηρία. Το μνημείο πάλι, πελώριο, υπέροχο, επιβλητικό, τόσο ελληνιστικό, είναι παρατημένο στη φθορά: η ρόδινη πέτρα του κατατρώγεται από τα νερά κι από τους απρόσεκτους τουρίστες που το αντιμετωπίζουν κάποτε ως χώρο extreme sports. Μόνο το ακριβό εισιτήριο υποδεικνύει την αξιολόγηση της Πολιτείας. Το σχετικό υπουργείο ονομάζεται "Υπουργείο Αρχαιοτήτων και Τουρισμού", είναι δε διαφορετικό από το Υπουργείο Πολιτισμού. Αρχαιότητα=Τουρίστας... Εισιτήρια.
Φοβήθηκα ότι και στην Ελλάδα αντίστοιχα φαινόμενα θα είχαν κάνει την εμφάνισή τους, αν και οι δικτυακοι τόποι δεν έδιναν πολλές πληροφορίες για την ψηφοφορία. Ανακουφίστηκα στην Αθήνα όταν είδα ότι όλα ήταν στο ράθυμο ρυθμό τους, δεν είχε γίνει άλλο ένα σημείο υστερικής συνειδητοποίησης της ταυτότητας. Αλλιώς, ποιος μας έσωζε! Έχουμε ειδικότητα στα παρόμοια. Έτσι, η μεν Πέτρα επελέγη, η δε Ακρόπολη θα χορταριάσει στην αφάνεια. Νομίζω πως είναι ευλογία που η λίστα την άφησε απ'έξω: ο αριθμός των επισκεπτών είναι κιόλας υπερβολικός για τις ανάγκες της αρχαιολογικής μέριμνας και της συντήρησης του μνημείου.
Λεπτομέρεια: την ώρα που οι Ιορδανοί είχαν φέρει τον dj Τιέστο για υπερθέαμα ήχου και φωτός εν αναμονή των αποτελεσμάτων, κάτω από την Ακρόπολη τραγουδούσε η Φαϋρούζ.