Αγανάκτηση

Στα εγγλέζικα ο τίτλος ήταν Indignation και δεν έψαξα αν μεταφράστηκε ακόμα στα ελληνικά το μυθιστόρημα του Φίλιπ Ροθ, πρωτοδημοσιευμένο το 2008. Δεν είμαι ειδήμονας στην αμερικάνικη λογοτεχνία αλλά υπάρχει μια ποικιλία της που με καθηλώνει: ο Salinger για παράδειγμα ή, εδώ, ο Ροθ ρίχνουν στην αγκαλιά του αναγνώστη μια Polaroid βιαστική φωτογραφία με στιγμιότυπο νεανικής ζωής. Ακούγεται αυτονόητο πως η νεότητα με τη γλώσσα και τη σιωπή της, με τη ρητορεία της και τις δανεικές της κουβέντες, ανάμεσα στην εφηβεία και στην ενηλικίωση, θα τραβά τη μελάνη του συγγραφέα σαν το ξεραμένο σφουγγάρι. Εντούτοις αυτονόητο δεν είναι.
Ο νεαρός υποδειγματικός γιος Μέσσνερ, το εργατικό εβραιόπουλο που προσπαθεί να ικανοποιήσει τους πάντες και να ορίσει ένα τετραγωνικό μέτρο αυτοδιάθεσης παθαίνει όσα φοβάται μέσα από τον ακριβή συνδυασμό τυχαίων, πιθανών κι αναμενόμενων. Είναι το 1951 και έπειτα έρχεται το 1952. Αλλά δεν τον προφταίνει το 1953.
Κορυφώσεις: α. Η ξαφνική αποκάλυψη του μακάβριου τόνου στην αφήγηση (σελ. 54 της πανόδετης έκδοσης)
β. Ο ρητορικός θρίαμβος του Μάρκους στο γραφείο του Κοσμήτορα. Μπέρτραντ Ράσελ απολογία.
γ. Η επίσκεψη της μητέρας και οι όροι της συνθηκολόγησης των γενεών.
Αδυναμία: Η σιωπή του νεκρού αφηγητή στα γεγονότα του τέλους όπου τυχαίο, λογικό και ιστορική συγκυρία συναντώνται.

Σε όσους εξακολουθούν να μιλούν για τη χρυσή τη νιότη (ή, μάλλον, τη χρυσή τη νιότη τους) δεν έχω τι να πω. Μάλλον η δική τους εκτυλίχθηκε σε άλλο τόπο, όπου μοίραζαν κι ένα παγούρι με νερό της λησμονιάς και διψούσαν και το έπιναν. Θυμάμαι καταλεπτώς τις δυσκολίες της, τα τρεμάμενα βήματα και την αγανάκτησή της. Τόσοι τυφλοί, τόσοι άφωνοι, τόσοι υπνοβάτες και κανείς πολλές φορές δε βρισκόταν να κάνει ένα σινιάλο όχι της κατανόησης μα έστω της πρώτης αναγνώρισης.

Κι αν δεν το τραγουδούσα το 1983 που πρωτοβγήκε, ξεκίνησα από το 1986 κι έκτοτε αδιάκοπα, τελευταία δε κατά μόνας.