effective signifier

photograph by Sean Duggan

Μου τηλεφώνησε προχτές αγαπημένος Ιορδανός φίλος, μηχανικός, που, άγνωστο πώς, κατήντησε τοπικός έπαρχος του μάρκετινγκ πωλήσεων σε μεγάλη εταιρία, δε μας ενδιαφέρει ποια. Με ρωτούσε με τη βιασύνη που επιβάλλει ένα έργο με προθεσμίες, τι θα διάλεγα ως αντιπροσωπευτικό για την Ελλάδα, ένα πράγμα που σαν το δει ο Έλληνας θα πει ότι τον εκφράζει κι αν το δει ο αλλοεθνής θα του θυμίσει Ελλάδα ή, έστω, δε θα τον ξενίσει. "Όπως με τα ζυμαρικά ο Ιταλός, ή με τις σοκολάτες γάλακτος ο Ελβετός, κάτι τέτοιο," είπε. Απρόσεκτα κι εγώ του απάντησα "Ας είναι το τυρί φέτα και οι ελιές Καλαμών και το μέλι," σα να μιλούσα για διαφημιστική καμπάνια του ΕΟΜΜΕΧ, αυτές που βρίσκει κανείς και στο αθηναϊκό τους πρατήριο: η υφαντή κάπα της γιαγιάς κι επάνω η γλυπτή γκλίτσα του παππού κι ένα πήλινο κιούπι με ελιές ή πλαστικά ρόδια από κάποια αειφόρο ροδιά πολυεστέρα.
Έπειτα σκεφτόμουν ότι μόνον οι ιστορίες είναι το αξιόπιστο σημαίνον για την Ελλάδα, αυτές που χάνονται στη βουβαμάρα πια, τρώγοντας από μέσα το καρύδι, ώσπου αδειάζει και τρίβεται στο απαλότερο άγγιγμα. Κι αντί για "κρακ", λέει "δεν το άκουσα αυτό ποτέ." Η παραδοσιακή μαρτυρία αναδιπλασιάζει μαγικά, η επιστημονική ερμηνεία πολλαπλασιάζει προσεκτικά και η κατανάλωση μονολογεί και μονοσημαίνει. Αν ο κόσμος είναι ποίημα, στην παράδοση είναι ένα ποίημα και η αντανάκλασή του σε μια κούπα από αμίλητο νερό. Το άλογο έχει δίπλα του τον ιππόκαμπο, το αρνί τον αφρό των κυμάτων, ο ήλιος την καημένη και καμμένη αδερφή του, τη σελήνη, η γυναίκα τη γοργόνα, και τ'άστρο τον αστερία. Ο πλάτανος έχει το γιούσουρι, το παυσίλυπο.

Το γιούσουρι.
Το γιούσουρι είναι δεντρί που φυτρώνει στον πάτο της θάλασσας, με κορμό και κλαδιά χωρίς φύλλα. Είναι ζωντανό πράμα, και για να το κόψεις πρέπει να το βρεις στον ύπνο του. Για τούτο οι σφουγγαράδες, άμα τ'απαντήσουν, κοντοζυγώνουν σιγά και ό,τι πρωτοκόψουν με το πριόνι. Άμα ξυπνήσει , δεν κόβεται.
Ένα γιούσουρι μεγάλο σαν πλατάνι βρίσκεται στον κόρφο του Βόλου, απάνου σ'έναν πάγκο δεκαφτά οργιές του βάθους. Είναι στοιχειωμένο. Ένας σφουγγαράς ένα κλαδί έκοψε από δαύτο τον παλιόν καιρό.
Άμα βγει από το νερό, το γιούσουρι είναι κιτρινοπράσινο. Έπειτα παίρνει και μαυρίζει, ώσπου στο τέλος γίνεται κατάμαυρο.
Στα Γεροσόλυμα κάνουν κομπολόγια και σταυρούς από δαύτο. Μοσκοβολάει τόσο, που ανασταίνει. Όταν έχεις λύπη και το κρατάς, σκάει. Έπειτα μαζώνει πάλι.

I translate:
Ghiousouri.
Ghiousouri is a tree that grows on the seabed, with trunk and branches, without leaves. It is a living creature and in order to cut part of it, you have to find it while it sleeps. For that, the sponge divers, whenever they come across one of them, they approach gently and whatever they manage to cut by the first axe-blow they get it; once it wakes up, it is impossible to cut it.
At the gulf of Volos there is a ghiousouri as big as a plane tree, growing on a slab, fifteen fathoms deep.It is haunted. It once happened that a sponge diver cut in the old times a whole branch from it.
When brought out of the water, ghiousouri is green and yellow. Afterwards, it starts getting darker till it becomes all black at the end.
In Jerusalem they make rosaries and crosses from it. It smells so sweet that it rejuvenates you. If you hold it while sad, it cracks. But afterwards it becomes concrete again.