Εύπλους

Ας είναι καλά οι παροτρύνσεις φίλων, βακτηρία με βυσσινί βελουδένιο κάλυμμα, ας είναι καλά και η δουλειά αυτής της μέλισσας της Γλώσσας μας, της Λούμας, που μ'έκανε να απολαύσω όσο πολύ σπανίως το παιχνίδι με το σπασμένο τηλέφωνο, που καλά και σώνει είπαμε να το κολλήσουμε και να το ακεραιώσουμε. Εγώ στα αγγλικά, έπειτα εκείνη στα αραβικά. Στο ενδιάμεσο, ακούμε με προσοχή εκείνη το ελληνικό κι ελόγου μου το αραβικό, να πιάσουμε την αίσθηση, τη μελωδία που είναι πιο εύθριπτη κι από τις καλές μαρέγκες. Δειγματοληψία, έλεγχος, κι έπειτα οι εθελοντές αναγνώστες.
Στο μεταξύ, ανάμεσα στις λέξεις, μας βρήκε και η βροχή, χτες και σήμερα. Πάντα μου συμβαίνει αυτό, όποτε με γλυκαίνει η γλώσσα. Είμαι βροχοποιός εκ γενετής, αλλά υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Πρέπει να επιμείνουμε λοιπόν, να γεμίσουν οι ταμιευτήρες στη γλυκιά κοιλάδα του Τζάρας, να πιουν και οι πέτρες το μερτικό τους. Το όλο πράγμα της εκδήλωσης στο Πανεπιστήμιο είναι ο αστείος κυκεώνας που πάντα ανακύπτει σαν έχουμε να μοιράσουμε δυο γαϊδάρων άχυρα. Δεν πειράζει. Νά ένα τέλος που κάποτε ονειρεύομαι να μου χαριστεί, αλλά άπιστος και θρασύς δεν έχω ελπίδα.


Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ο νεκρός ταξιδιώτης (1910)


Και ήτον καλής ψυχής άνθρωπος, ο συχωρεμένος ο Κώστας του Σταματάκη. Φαίνεται, είχε τάξει εις την Παναγίαν την Κ'νιστριώτισσαν, να τον αξιώση να ταφή εις το χώμα της μικράς νήσου του - εκεί επάνω εις τον θαλασσόπληκτον βράχον, όπου τα κύματα φαίνονται να τραγουδούν μυστηριώδες νανούρισμα εις τους νεκρούς - και η Παναγία η Κ'νιστριώτισσα του παρεχώρησε το ταπεινόν αίτημα, αφού από την στιγμήν που έπλευσε ναυαγός εις το κύμα, και απέδωκε την απλοϊκήν ψυχήν του πελαγωμένος εις την πάλην με τον Χάρον τον θαλάσσιον, δεν έπαυσε να αντικρύζει τον έρημον ναΐσκον της πέραν, εις το δυτικόν πλάγι του χαριτωμένου νησιού. Εκεί λοιπόν αγνάντευε, κι εκεί ήτον προσκολλημένος ο πόθος του, μέχρι της τελευταίας στιγμής του.
...

Ο άνθρωπος αφήκε την τελευταίαν πνοήν υπό το κύμα, όπου εβυθίσθη κατ' αρχάς, είτα το νεκρόν σώμα ανέδυ εις την επιφάνειαν, κι έβαλε πλώρην, καθώς είπεν ο αδελφός του, φερόμενον υπό των κυμάτων, κατά την νοτιάν· και αρμένισεν, αρμένισε πολλά μίλια εωσότου έφθασεν εις το θαλάσσιον τρίστρατον... Εκεί εταλαντεύθη πολύ, συρόμενον πότε από τα ρεύματα, πότε ωθούμενον από τα απόγεια της ξηράς και από τας θαλασσίας αύρας, τέλος έβαλε πλώρην κατά τον λεβάντην και τον σορόκον. Διαπόντιος νεκρός, χωρίς ποτέ να γίνει υποβρύχιος. Τα κύματα ως να ώκτειρον τόν ποτε ναύτην, μαλακά μαλακά τον προέπεμπτον εις τον πένθιμον δρόμον του. Τα ψάρια του αφρού επήδων τριγύρω του, εδοκίμαζον να τον πλησιάσουν, και πάλιν, ως να ηλαύνοντο από αόρατον δύναμιν, έφευγον μακράν του. Τα δελφίνια τον παρέκαμπτον ευλαβώς, αι φώκαι εκρύπτοντο εις τα υποβρύχια άντρα των, τα σκυλόψαρα απεχώρουν εις την διάβασίν του. Ο θαλασσοπόρος νεκρός, ως να είχεν ακόμη πυξίδα και πηδάλιον εις αυτό το σκέλεθρόν του, δεν έχασε ποτέ την κατεύθυνσίν του. Διέπλευσεν ακόμη οκτώ ή δέκα μίλια, όλον το νότιον πλάτος της μικράς νήσου του, και είτα εστράφη πάλιν. Έβαλε πλώρην κατά τον βορράν, και ήρχισε να εισπλέει τον λιμένα της πατρίδος του...






المسافر الميّت ..

لقد كان "كوستاس" المتوفّي, ابن "ستمتاكيس", رجلاً صالحاً.
ومن الواضح أنه كان قد قطع عهداً لمعبد مريم العذراء على أن تسمح له بأن يُدفن في تراب جزيرته الصغيرة في الأعلى, على قمة تلك الصخرة المنهزمة أمام مياه البحر, حيث ارتطام الأمواج يصدر تهويدات عذبة غامضة للموتى. وفعلاَ, لقد قامت مريم العذراء بتلبية طلبه المتواضع, حيث أنّه منذ الّلحظة التي نجا فيها من غرق السّفينة, ولاحقا عندما غادرت روحه البسيطة جسده في صراعها مع ملك الموت, لم يتوقّف عن تصوّر المعبد المهجور على الشاطىء.. على السّاحل الغربي من تلك الجزيرة الفاتنة.
كان يحدّق دوماً في ذاك الصّوْب, حيث تعلّقت رغباته كلّها...حتى آخر رمق.


ترك الرجل أنفاسه الأخيرة في مكان ما تحت أمواج البحر. غرق جسده الميت في البداية, إلّا أنه سرعان ما بدأ يطفو على السطح, ومن ثمّ بدأ بشقّ طريقه نحو الجنوب...تحمله الأمواج, كما قال أخيه! وقد أبحر جسده لعدة أميال قبل وصوله لمفترق طرق بحرية.
هناك, ترنّح لوقت طويل: تسحبه التيّارات البحرية تارةً, وتدفعه نسائم البرّ والبحر تارّةً أخرى. وبعدها, دخل في نطاق الرياح الشرقية وجنوب الشرقية.
ذاك المسافر...أبى جسده الميّت أن يكون غواصّاً...بل كان بحّاراً أيضاً!


بدت الأمواج وكأنّها في حِدادٍ على البحّار الكبير, حيث أنّها رافقته برفقٍ في طريقه البحريّ المظلم...
كانت الأسماك تثب على السطح محاولةً الاقتراب من جثّته, إلّا أنّ قوّة غامضة كانت تجبرهم بالابتعاد... أمّا الدّلافين, فقد كانت تمرّ بقربه بكلّ خشوع وتقوى... الفقمات كانت تستمرّ بالإختباء في البحر...وأسماك القرش كانت تفسح الطّريق له بالمرور...
ذاك البحّار الميت...كأنّه ما زال متمسّكا ببوصلته وقبّعته, لم يغيّر وجهته أبدا. سافر لثمانية ربما عشرة أميال أخرى على طول الشاطئ الجنوبي لجزيرته الصغيرة, ثمّ همّ بالعودة مرّة أخرى... شقّ طريقه إلى الشمال, وبدأ بالدخول إلى ميناء وطنه....

(Μετάφραση στα αραβικά , Λούμα Καλάτζι)

Βυρωνισμός τρόπον τινά

Έχω λόγους που αγαπώ τον Βύρωνα Λεοντάρη, τη γλώσσα και τη στοχαστική του προσέγγιση στα δώρα της γλώσσας, όπως απομένουν στο κουτί της Πανδώρας, όταν και η ελπίδα έχει πωληθεί, ένεκα κάτι δάνεια, θαλασσοδάνεια.
Σήμερα επίμονα ήθελα να βρω ενδείξεις για την επιστολογραφία του προς απόντες. Και στο "Επέκεινα" είδα πάλι αυτό:

......

Αυτά τις νύχτες σκέφτομαι όπως γράφω και ξεγράφω

επιστολές σε φίλους

που χρόνια τώρα ζουν ή πέθαναν σε ξένη γη σε ξένη

ώρα και σε ξένη γλώσσα

-πώς κόπηκε σε χρόνια ο χρόνος

πώς κόπηκε σε γλώσσες η μιλιά

πώς έγιναν μεσημβρινοί τα μεσημέρια

και σκόρπισαν παρέες καθώς τραβήξαμε καθένας τη

δική του τύχη

κι η τράπουλα μοιράστηκε

...επιστολές σε φίλους του "εξωτερικού"

ενώ είναι μέσα μου, στο "ενταύθα".

Και δε με νοιάζει που σε ξένη γλώσσα γράφω

ονόματα και διευθύνσεις

μα εκεί στην ημερομηνία τα χάνω

γιατί αλλού είναι αύριο αλλού είναι χτες

κι εδώ είναι σήμερα

σήμερα και σήμερα

Over such things I ponder at night while I write and write off

letters to friends

who have lived for years now or died on a foreign land, at a foreign

time, in a foreign language

-how did it occur that Time was split in years

the Speech was split in languages

the midday became meridians

and the companies of friends were scattered once we pulled

his own destiny each

and the pack of cards was distributed

... letters to friends "abroad"

while they are inside me, in the "interior".

And I do not mind writing in a foreign language

names and addresses

but once I reach the date part I get perplexed

because in some lands tomorrow has reached, in other ones it is yesterday

and here it is today

Today and today.

Nowhere...

Το φέρνει άραγε σωστά η μνήμη ή όπως της κατεβαίνει της αυτοσχεδιάστριας;

"Το πουθενά κι ουδέποτε
με στόρια τραβηγμένα"

(Νάνος Βαλαωρίτης, Η Πουπουλένια Εξομολόγηση, Ίκαρος, Αθήνα 1982)

Χωρίς άλλο σχόλιο.

Γιορτή στο τέλος της

Ποιας γιορτής ποιο βράδιασμα
Ποια άχνη δήθεν ζάχαρη στρωμένη
Ποια χαρακιά στο πινάκιό μου ανέλπιστη
να τρικυμίζει λίγο,
όσο στη γεωμετρία επιτρέπεται,
εκείνο των περιστάσεών μου το ερυθρόμορφο

Μαζεύτηκαν από κάτω οι γνωστοί αγνώριστοι
Από άκρη σε άκρη τζαμωτό
Απ'την αρχή ως το πέρας η φωνή τους

Ποιας γιορτής ποιο νύχτωμα
Ποιες φωτοβολίδες μακριά καταιγισμός και κρότος
Ποια τα παράπονα ευχές που άθροιζαν τα χρόνια

Έγραφε πάντα νύχτα ο λογιστής απέναντι
σκότος βαθύ
Δεν ξέρω γιατί χρειάζεται κλεφτο-
φάναρο σε όσα υπολογίζει η μνήμη

Ποιος ταχυδρόμος φέρνει
με λίγη καθυστέρηση ποιο νεύμα

ο παλαιοημερολογίτης